29 Қаңтар 2022, 19:15
Тыйым салуды енгізу туралы шешімді Сыртқы сауда қызметі жөніндегі ведомствоаралық комиссия қабылдайды, оған мемлекеттік органдар да, салалық қауымдастықтарды қоса алғанда, бизнес субъектілері де қатысады.
Бұл ретте, «әрбір тауар бойынша жағдайға талдау жүргізіледі, сыртқы сауда шектеулерін енгізу кезінде қажетті есептер мен ықпал ету болжамдары жасалады». Түсіндірілгендей, «барлық есептеулер мен талқылаулардан кейін ғана шешімдер қабылданады. Яғни, енгізілген әрбір шектеу цифрлармен бекітіледі». Бизнестің немесе мемлекеттік органның бастамасы бойынша Ведомствоаралық комиссия бұрын енгізілген шектеуді алып тастауы мүмкін.
Сонымен бірге, әлеуметтік маңызы бар тауарларға арналған басым дақылдар өндірісін арттыру бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр.
Бұдан басқа, өндіріс-тұтыну теңгерімін айқындау экспортқа бағыттауға болатын артық өнімдерді айқындауға мүмкіндік береді. Ұлттық тауар өткізу жүйесінің толыққанды іске қосылуымен шағын тауар өндірушілер (ЖҚШ) белсенді сауда процесіне қосылуда. Оларды заманауи, өркениетті саудаға тарту ішкі нарықты ғана емес, сонымен қатар экспорттық әлеуетті де қамтамасыз ету көрінісін өзгертуге мүмкіндік береді. Бұл жағдайда фермерлер алатын қосымша табыс қайтадан өндіріс көлемін арттыруға айналады. Қазақстанда азық-түлік бағасын төмендету үшін тауар өндірушілерді қолдау жүзеге асырылуда.
Қазақстанда азық-түлік бағасын төмендету үшін тауар өндірушілерді қолдау жүзеге асырылуда
Сауда тізбегі өндіруші-логистика-дүкеннен тұрады. Әрқайсысының маржасы 10% минималды деңгеймен шектелген. Бұл ретте, әрқайсысы өтелуі керек шығындарды көтереді. Сонымен қатар, өткен жылғы құрғақшылық, қосалқы бөлшектер, жанар-жағармай, минералды тыңайтқыштар мен пестицидтер бағасының күрт өсуі өндірушілердің қосымша шығындарын тудыруда.
Егіннен қалаға дейін жеткізу – бұл да шығын: ЖЖМ, автокөліктің амортизациясы және т.б.. Дүкенде, мысалы, бұл электр энергиясына, жалға алуға және қызметкерлердің жалақысына арналған шығындар. Сондықтан бағаны ұзақ уақытқа белгілеу әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын өндіру және сату саласында жұмыс істейтін барлық адамдарға зиян тигізеді.
Барлық факторларды ескере отырып, мемлекеттік органдар нарықтық тетіктерді қолдану арқылы бағаны тұрақтандыру және тауар өндірушілерді қолдау арқылы бағаны төмендету бойынша жұмыс жүргізуде.
Осыған байланысты, агроөнеркәсіптік кешен субъектілерін қолдау үшін ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру, оның ішінде ерте пісетін көкөністер мен әлеуметтік маңызы бар тауарлар өндіру үшін «Кең дала» бағдарламасы арқылы республикалық бюджеттен фермерлерге 140 млрд теңгеге дейін жеңілдікпен кредит беруді ұлғайту пысықталуда. Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін көктемгі егіс жұмыстарын жүргізуге арзандатылған дизель отынымен қамтамасыз ету мәселелері шешілуде.
Сонымен бірге, Ауыл шаруашылығы министрлігі азық-түлік тауарларының негізгі түрлерін импортты алмастыру бойынша жоспарлы жұмыс жүргізуде. Баға белгілеудегі қазіргі проблемаларды жүйелі шешу үшін министрлік 24 объектіден тұратын КТО желісінің инфрақұрылымы түрінде Ұлттық тауар өткізу жүйесін құру бойынша жұмыс жүргізіп жатқанын естеріңізге сала кетейік.
Атап өтілгендей, мақсат 24 көкөніс қоймасын салу емес, өндірушіден бөлшек саудаға дейін толық циклді жүйелік инфрақұрылымды құру болып табылады. Бұл ауыл шаруашылығы өнімдерін өткізу нарығын едәуір кеңейтеді және өндірушіні тұтынушыға жақындататын жеке экономикалық кластер құрады.
Қазақстанда негізгі азық-түлік тауарларының 5 айлық қоры құрылды
Соңғы 2 жылдағы үрдіс бүкіл әлем бойынша азық-түлік бағасының айтарлықтай өсуі болып табылады. 2020 және 2021 жылдары коронавирус салдарынан логистиканың күрделілігіне көптеген елдерде құрғақшылық және нәтижесінде әлемдік нарықтардағы бағаның өсуі қосылды. Қазақстан да бұдан тыс қалған жоқ.
Бүгінгі басты міндет - бағаның күрт көтерілуіне жол бермеу. Бұл бойынша министрлік орталық мемлекеттік органдармен және әкімдіктермен бірлесіп жұмыс жүргізуде.
Біріншіден, азық-түлік тауарларының негізгі түрлерінің нақты және бағалық қолжетімділігін қамтамасыз ету бойынша жұмыс жалғасуда.
Егіс алқаптарын және әлеуметтік маңызы бар тауарларды өндіруге арналған басым дақылдар өндірісін ұлғайту жоспарланған. Қазіргі уақытта елімізде негізгі азық-түлік тауарларының 5 айлық қоры қалыптастырылды.
Тұтынушы үшін бағаны төмендету үшін әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына сауда үстемесінің мөлшерін (тізбеде олардың 19 түрі) 15-тен 10% - ға дейін қысқарту туралы шешім қабылданды.
Бұдан басқа, жергілікті бюджет есебінен тұрақтандыру қорларын қаржыландыру және сауда желілерін кредиттеуді 140 млрд. теңгеге дейін жеткізу жоспарлануда.
Екіншіден, маусымаралық кезеңде Орталық Азия елдерінен ерте импорттық жеміс-көкөніс өнімдерін форвардтық сатып алуды ұйымдастыру бойынша жұмыстар жүргізілуде.
Бағаның өсуіне қатысты шағымдарды қайда жіберу керек
ӘМАТ-қа шекті мәндерді әкімдіктер әр өңір үшін жеке белгілейді және елдің басқа өңірлеріне таралмайды.
Бірінші арна — бұл әкімдіктер, өйткені бүгінгі таңда жергілікті атқарушы органдарда сауда желілерінде баға қоғамдық бақылауды тарта отырып, сауда үстемесінің 15%-ынан аспауы үшін сауда үстемелерін, сыйақыларды бақылау бойынша құрал бар.
Екінші тетік — Сауда және интеграция министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті және Комитеттің аумақтық департаменттері. Сонымен қатар жақын арада аумақтық департаменттер арқылы жүгіну мүмкіндігі пайда болатын Сауда комитетіне, сондай-ақ E-tutynushy платформасы арқылы жүгінуге болады, ол арқылы ӘМАТ бағасын көтеретін дүкенге шағым беруге болады.
Үшінші мемлекеттік орган — бұл ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі және оның аумақтық департаменттері, онда азық-түлік өнімдерінің жасанды тапшылығы немесе баға алыпсатарлығы пайда болды деген күдік туындаған жағдайда жүгінуге болады.
Осыдан кейін әкімдіктердің, СИМ және БҚДА тарапынан белгілі бір ден қою шаралары қабылданатын болады. Негізгі азық-түлік өнімдерінің шекті бағасы шекті мәннен асқан кезде енгізіледі
«Шекті мәнді бағалар», «шекті бағалар» сияқты ұғымдар жаңа ұғымдар емес, оларды әрдайым жергілікті атқарушы органдар анықтайды. Шекті бағалар желтоқсан айында елдің барлық өңірлерінде бекітілді.
2021 жылы желтоқсанда әкімдіктер сол кездегі қолданыстағы Есептеу әдістемесі бойынша ағымдағы жылға арналған шекті баға көрсеткіштерін айқындады. Онда шекті мәндерді есептеу соңғы 3 жылдағы бағалардың орташа арифметикалық индексін ескерді, бұл қосымша (азық-түлік емес) инфляцияны шекті мәндерге енгізуді білдіреді.
Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі әлеуметтік маңызы бар өнімдерге бағаны ұстап тұру және 10%-ға дейін сауда үстемесін белгілеу бойынша өндірушілермен, көтерме жеткізушілермен және сауда желілерімен монополияға қарсы комплаенстің 189 актісін жасасты. Бұл тәсіл бағаны ұстап тұру үшін жедел шаралар қабылдауға мүмкіндік бермеді. Осыған байланысты министрлік шекті мәнді және шекті бағаларды бекітудің жаңа тәсілдерін әзірледі.
Батыс Қазақстан облысының мониторинг топтары әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасына күн сайын мониторинг жүргізеді
Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаевтың 11.01.2022 ж. Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің отырысында әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағаларын тұрақтандыру бөлігіндегі тапсырмасына сәйкес қарынды жұмыс жүргізілуде.
Батыс Қазақстан облысының әкімдігі өңірдегі ірі сауда нысандарымен азық-түлік қорларын толықтыру және 2021 жылдың желтоқсан айындағы бағадан өсірмеу бойынша келіссөз жүргізілді.
Апта ішіндегі баға индексі 100,5% құрады. Картоп (103,9%), сәбіз (101,3%) және қырыққабат (115,4%) бағалары жоғарлауы тіркелді.
ӘМАТ-қа бағаларды тұрақтандыру үшін «айналым схемасы» тетігі шеңберінде және тұрақтандыру қорына азық-түлік тауарларын сатып алу үшін 1,2 млрд теңге көзделген. Қазіргі уақытта 7 551 тонна көлемінде азық-түлік тауарларының қоры, оның ішінде 904 тонна 1 сұрыпты ұн бар. Бүгінгі таңда облыста 1 сұрыпты ұннан пісірілген нанның бағасы бір бөлке үшін 80 теңгені құрайды. Қосымша қарақұмық жармасын, күріш, макарон өнімдері, тұз және ақ қанттын бағаларын тұрақтандыруға қарыз беру жоспарлануда.
Бұдан басқа, тұрақтандыру қорын қалыптастыру үшін форвардттық келісім шарт арқылы маусымаралық кезеңде көкөніс өнімдерінің (картоп – 4000 тонна, сәбіз – 500 тонна, қырыққабат – 500 тонна, пияз – 400 тонна) бағасын тұрақтандыру мақсатында 550 млн теңге қаражат бөлу қарастырылуда.
Бұдан басқа, азық-түлік өнімдерінде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында 1-сұрыпты ұн мен нанға, макарон өнімдері мен өсімдік майына бағаны тұрақтандыру үшін азық-түлік бидайы мен күнбағыс тұқымдарының қоры құрылды.
Бұл шаралар облыс халқының әлеуметтік осал топтарын (170 мың адам) жаңа өнімге дейін қолжетімді бағамен негізгі азық-түлік тауарларымен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Жергілікті деңгейде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын ұстап тұру үшін бірқатар жедел шаралар қабылдануда:
Сондай-ақ, азық-түлік тауарларына бағаның өсуіне себеп болуы мүмкін басқа да бағыттар бойынша жұмыстар жүргізілуде. Атап айтқанда, жалдау ақысының төлемдерін негізсіз арттыру фактілеріне жол бермеу бойынша сауда базарларымен түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Осы жұмыстың нәтижесінде базар басшылығы жоспарланған жалдау ақысын өсіруін алып тастау туралы шешім қабылдады.
Солтүстік Қазақстан облысының тұрақтандыру қорларындағы барлық өнім жергілікті тауар өндірушілерден сатып алынды
Қазіргі уақытта Солтүстік Қазақстан облысының тұрақтандыру қорында 4,3 тонна өнім бар (1-сұрыпты 1900 тонна ұн, 124,3 тонна макарон өнімдері, 55,2 тонна күріш, 42,6 тонна қарақұмық жармасы, 96,8 тонна тұз, 2,3 тонна құс еті, 138,4 тонна қырыққабат, 323 тонна сәбіз, 944 тонна картоп, 182,4 тонна пияз, 262 тонна күнбағыс майы, 219,4 тонна қант).
Сондай-ақ бағаның негізсіз өсуіне жол бермеудің тиімді шараларының бірі ретінде кәсіпкерлік субъектілеріне «айналым схемасы» бойынша қарыз беру тәсілі кеңінен қолданылады. «Айналым схемасы» шеңберінде тетікті қаржыландыру 1,3 млрд теңгеден 1,9 млрд теңгеге дейін ұлғайтылды. Осыған байланысты тұрақтандыру қорларына бағаның өсу қаупі барынша жоғары әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын сатып алу көлемі 1,5 есеге ұлғайды.
Барлық өнім жергілікті тауар өндірушілерден сатып алынды.
Тұрақтандыру қорынан тауар интервенциясы жүргізіледі, өнімді өткізу ірі сауда желілері мен тұрақтандыру қорының нүктелері арқылы жүзеге асырылады.
Екі жыл бойы ұн өңдеу кәсіпорнына 3 мың тонна көлемінде ұн өндіру үшін астық сатып алуға айналым қаражаты беріледі, ол сауда желілерінде сатылады, сондай-ақ әлеуметтік нан мен макарон өнімдерін өндірушілер арасында төмендетілген бағамен бөлінеді.
Бұдан басқа, ай сайын әлеуметтік нан өндіру үшін арзандатылған бидаймен нан комбинаты қамтамасыз етілді (айына 141 мың бөлке өндіру). Қала бойынша барлығы 536,1 мың бөлке нан өндіріледі.
Сол арқылы ұн, макарон және әлеуметтік нанның бағасын ұстап мүмкін болып отыр.
Жарма зауытына күріш сатып алуға және бөлшек сауда желісіне төмендетілген бағамен жеткізуге бір жылға айналым қаражаты берілді. Өткен жылы компания халықты күрішпен нарықтық бағадан төмен бағамен қамтамасыз етті.
Ағымдағы жылы қала тұрғындарын қарақұмық жармасымен қамтамасыз ету бойынша кәсіпорынмен жұмыс жалғастырылуда. Бағаның өсу қаупіне байланысты қарақұмық сатып алу көлемі артты.
Қарақұмық дақылдары көлемінің ұлғаюына байланысты сатып алу жергілікті өндірушілерден әрі қарай өңдеу үшін жүзеге асырылады.
Бүгінгі таңда сауда желілерінде күріш 230 теңгеден, қарақұмық 330 теңгеден сатылуда.
Ұқсас «айналым схемасы» тетігі күнбағыс майы мен қант бойынша жасалды. Бөлшек сауда желісінде күнбағыс майы 635 теңгеден, қант 312 теңгеден сатылады.
Көкөніс тобы бойынша шаруа қожалығына сәбіз, қырыққабат және пиязды тікелей арзан бағамен қаланың сауда желілеріне жеткізу үшін айналым қаражаты берілді.
Тұрақтандыру қорындағы нүктелерде картоп, сәбіз – 115 теңге, пияз, қырыққабат 95 теңге бағасымен сатылады.
Сонымен қатар, 500 тонна маусымаралық кезеңде сату үшін жеткізушіде сақталады және сақталады.
Жыл сайын жергілікті құс фабрикаларымен бағаны ұстап тұру бойынша меморандум жасалады. Бүгінгі таңда жұмыртқа бөлшек сауда желісіне бекітілген баға бойынша 280 теңгеге жеткізіледі.
Сауда желілерінің, көтерме кәсіпорындардың басшыларымен ӘМАТ бағаларын төмендету және қолдау және сауда үстемесінің мөлшерін сақтау туралы Меморандумға қол қойылды (аудандарда 883 кәсіпкермен 617 меморандум жасалды, облыс орталығында көтерме және бөлшек сауда кәсіпорындарымен, сүт өңдеу кәсіпорындарымен, құс фабрикаларымен 2 меморандум жасалды).
Жәрмеңкелерді өткізу тәжірибесі жалғасуда. 2021 жылы 112 жәрмеңке өткізілді, 214,8 млн теңге сомасына 180,5 тонна өнім, оның ішінде 652,8 мың тауық жұмыртқасы жеткізілді.
Бұдан басқа, "Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндерін және оларға бөлшек сауда бағаларының шекті рұқсат етілген мөлшерлерін белгілеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 30 наурыздағы №282 бұйрығына сәйкес әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндерін 2022 жылдың тоқсандарына бекіту бойынша облыс әкімдігінің қаулысы әзірленді.
Жалпы облыста сауда орындарында азық-түлік тауарларының жеткілікті қоры бар, азық-түлік тауарларының тапшылығы байқалмайды.
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру мәселесі тұрақты бақылауда тұр.
Қостанай облысының сауда желілерімен сауда үстемесін шектеу бойынша меморандумдар жасалды
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тежеу Қостанай облысы бойынша әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асырудың бекітілген қағидалары шеңберінде жүзеге асырылады.
ӘМАТ баға белгілеу тетігін іске асыруға 4 млрд 803 млн теңге, оның ішінде тұрақтандыру қорының қызметіне 2819 млн теңге, «айналым схемасына» 1984 млн теңге бөлінді.
Тұрақтандыру қорына өнімді форвардтық сатып алуға 450 млн теңге сомасында және ӘМАТ өткізу бойынша бөлшек сауда желісіне 400 млн теңге сомасында қарыз беру үшін «айналым схемасы» қосымша бюджет қаражатын бөлу жоспарлануда.
Тұрақтандыру қорында 1,9 млрд теңге сомасына 8,1 мың тонна көлемінде 14 атау бойынша қорлар қалыптастырылған.
442 млн теңге сомасына азық-түлік тауарларын форвардтық сатып алу жүзеге асырылды.
«Тобыл» ӘКК» АҚ облыс аумағында 12 өнім атауы бойынша тауар интервенцияларын жүргізеді.
«Айналым схемасы» бойынша өндірушілер мен кәсіпкерлерге 1984 млн теңге сомасында жеңілдікті қарыздар бөлінді.
Бірінші сұрыпты ұннан жасалған әлеуметтік нанның бағасын тұрақтандыру үшін тұрақтандыру қорынан ұн наубайханаларға келісі 100 теңгеден сатылады.
Облыс орталығының 6 супермаркетіне сауда үстемесін көтеру фактілері бойынша ескерту түрінде әкімшілік жазалар қолданылды.
ӘМАТ бағасын ұстап тұру бойынша өндірушілермен, көтерме жеткізушілермен және ірі сауда желілерімен 5 комплаенс жасалды.
Облыстың ұн тарту кәсіпорындарына ішкі нарыққа реттеушілік әсер ету үшін «Азық-түлік келісімшарт корпорациясы» ҰК» АҚ-дан азық-түлік нарығын сату кезінде ұлттық компания шеккен шығыстарды субсидиялау есебінен белгіленген баға бойынша 90 мың теңге/тонна бидай бөлу жоспарлануда.
Бағаны тұрақтандыру мақсатында тауық етіне 890 теңге/кг, картопқа - 140 теңге/кг, сәбізге - 148 теңге/кг, пиязға - 86 теңге/кг, қырыққабатқа - 104 теңге/кг, қантқа - 289 теңге/кг, күнбағыс майына - 767 теңге/литр мөлшерінде рұқсат етілген шекті бөлшек сауда бағаларының мөлшерлері бекітілді.
Қалалар мен аудандардың әкімдіктері ӘМАТ бағаларына тұрақты негізде мониторинг және бөлшек саудада бағаның өсуіне жол бермеу бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізеді.
Сауда желілерімен азық-түлік тауарларымен қамтамасыз ету және әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының барлық тізбесіне сауда үстемелерін шектеу бойынша меморандумдар жасалады.
Жеткізушілер мен бөлшек сауда желілері арасында 409 меморандум және 255 шарт жасалды.
400 дүкенде әлеуметтік тауарларды сататын әлеуметтік сөрелер құрылды.
Ағымдағы жылы облыстың қалалары мен аудандарында 10 жәрмеңке өткізілді, онда 80 млн теңге сомасына 120 тонна өнім нарықтық бағадан 10-15%-ға төмен бағамен сатылды.
Шығыс Қазақстан облысында 1 597 бизнес субъектісімен ең төменгі 7% сауда үстемесін қолдану туралы меморандумдар жасалды
Шығыс Қазақстан облысында әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды ұстау мынадай тетіктерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады:
2021 жылдың күзінде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру тетіктерін іске асыруға облыстық бюджеттен 1,404 млрд теңге бөлінді. 2021 жылы айналым схемасы шеңберінде картоп, сәбіз, пияз, қырыққабат, ұн, күріш, қант, мүйіз, қарақұмық жармасы, күнбағыс майы, жұмыртқа бағаларын тұрақтандыру үшін жеңілдікті қарыздар берілді. Қазіргі уақытта «айналым схемасы» шеңберінде 4595 тонна бакалея өнімдері бар, оның ішінде: қант - 82 тонна, рожки – 152 тонна, ұн – 1358 тонна, күріш – 97 тонна, қарақұмық жармасы — 1237 тонна, күнбағыс майы – 1669 тонна және жеміс-көкөніс өнімдері — 8455 тонна.
Бүгінгі күні «Агрофирма Приречное» ЖШС айналым схемасы шеңберінде Өскемен және Семей қалаларының тұрақтандыру қоры нүктелерінде жеміс-көкөніс өнімдерін (картоп, сәбіз, қырыққабат, пияз) төмендетілген белгіленген бағалар бойынша өткізу жүзеге асырылуда. «Ертіс» ӘКК» мамандандырылған ұйымының сауда объектілерінде картоп, қырыққабат және сәбіз 82 теңге/кг бағамен сатылады, өнім қорлары бағаны тұрақтандыру тетіктерін іске асыру туралы шарттарда көзделген шекті көлемдерге сәйкес келеді. Картоп 15 мамырға дейін, пияз бен сәбіз 1 мамырға дейін, қырыққабат 1 сәуірге дейін сатылады, жеміс-көкөніс өнімдері 82 тг/кг-ға сатылады. Сондай-ақ, «Semey Qus» ЖШС-мен, «Крупнофф» ЖШС-мен жасалған шарттарға сәйкес белгіленген бағалар бойынша сауда желісіне 1 санаттағы 320 теңге/ондаған жұмыртқаны жеткізу жалғасуда, кейіннен сауда нүктелерінде 330 теңгеден/оннан сату жүзеге асырылады.
Бұдан басқа, биылғы жылы облыстың ұн тарту кәсіпорындарына ішкі нарыққа реттеушілік әсер ету үшін «Азық-түлік келісім шарт корпорациясы» ҰК» АҚ-дан азық-түлік астығын сату кезінде ұлттық компания шеккен шығыстарды өтеуді субсидиялау есебінен белгіленген баға бойынша 90 мың теңге/тонна бидай бөлу жоспарлануда. Ұн тартатын кәсіпорындар 1-сұрыпты ұн әлеуметтік нан пісіру үшін наубайханаларға одан әрі бөлшек сауда желісінде бір бөлке үшін 90 теңге бағамен сатыла отырып, берілетін болады.
Сонымен қатар, 1 сұрыпты бидай наны бағасын тұрақтандыру мақсатында Өскемен қаласының әкімдігі «Eco-Agro» ЖШС, «Хлебозавод Каравай» ЖШС және «Восток Элит» ЖШС наубайханаларымен қаланың сауда объектілеріне ең төменгі құны бойынша 1 сұрыпты нанды сату бойынша уағдаластыққа қол жеткізді, сатудың соңғы бағасы бір бөлке үшін 95 теңгені (0,5 кг) құрайды, көлемі күніне 1400 бөлке. «Шахан Ата» ЖШС бір бөлке үшін 105 теңгеден 1 сұрыпты бидай нанын сатады, Өскемен қаласы мен Глубокое ауданында күніне 1600 бөлке сатылады.
Жергілікті өкілді, атқарушы органдардың, Бәсекелестікті қорғау және дамыту комитеті агенттігінің департаментінің қызметкерлерін тарта отырып, сауда объектілеріндегі бағаларға тұрақты негізде мониторинг жүргізіледі.
Бағаны тұрақтандыру мәселесі тұрақты бақылауда тұр.
Маңғыстау облысында жыл басынан бері негізгі ӘМАТ индексі 100,8% құрады
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағаларын ұстап тұру бөлігіндегі тапсырмасына сәйкес Маңғыстау облысының әкімдігі келіссөздер жүргізді және ірі азық-түлік сауда желілерімен бағаны өткен жылдың деңгейінде ұстап тұру туралы уағдаластыққа қол жеткізді.
Бұдан басқа, облыстық кәсіпкерлік және сауда басқармасы мен барлық аудандық әкімдіктер ӘМАТ бағаларына күн сайын мониторинг жүргізуде.
Ағымдағы жылдың 14 қаңтарында азық-түлік тауарларына баға белгілеудің барлық тізбегі бойынша делдалдық схемаларды тексеру бойынша комиссия отырысы өткізілді, оның шеңберінде ӘМАТ-қа сауда үстемесінен асып түсуді анықтау мақсатында облыс бойынша сауда желілері мен базарларына тексеру жүргізу бойынша тиісті тапсырмалар берілді.
Қазіргі уақытта әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды ұстап тұру Маңғыстау облысы бойынша әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асырудың бекітілген қағидалары шеңберінде мынадай тетіктерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады:
Өңірлік тұрақтандыру қорын қалыптастыру үшін өткен жылы жергілікті бюджеттен 1 млрд теңге бөлінді (тауар сатып алуға – 500 млн теңге, кәсіпкерлерге кредит беруге - 500 млн теңге). 2022 жылға тағы 1,5 млрд теңге бөлу қарастырылған. Нәтижесінде өңірлік тұрақтандыру қорында тауарлардың 17 түрі бойынша 7032 тоннаға арналған ӘМАТ қоры қалыптастырылды.
Әлеуметтік нанның бағасын тұрақтандыру үшін жергілікті ұн тарту кәсіпорнынан форвардтық сатып алу жолымен сатып алынған 1-сұрыпты ұн пайдаланылады. Тіркелген төмендетілген бағамен сатып алынған ұн нан пісіру кәсіпорындарына 1 сұрыпты нан пісіру үшін жеткізіледі, ол бөлшек саудада бір бөлке үшін 80 теңге бағамен сатылады.
Бұдан басқа, «Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндерін және оларға бөлшек сауда бағаларының шекті рұқсат етілген мөлшерлерін белгілеу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 30 наурыздағы №282 бұйрығына сәйкес әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндерін 2022 жылдың 4 тоқсанына бекіту бойынша облыс әкімдігінің қаулысы әзірленуде.
Жалпы статистикалық жедел ақпарат бойынша облыста ағымдағы жылдың басынан бастап 25 қаңтардағы жағдай бойынша негізгі әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының индексі 100,8% - ды (ҚР-100,7%) құрайды.
Жалпы облыста сауда нүктелерінде азық-түлік тауарларының жеткілікті қоры бар, азық-түлік тауарларының тапшылығы байқалмайды.
Алматы облысында ӘМАТ бағасының 15% -дан жоғары өсуі байқалмайды
Шекті бағалармен салыстырғанда, 2022 жылдың 1-тоқсанына Алматы облысында 19 ӘМАТ-тың 15%-дан жоғары баға өсімінің артуы байқалмайды.
Бұдан басқа, аудандар мен қалалардың әкімдіктері бөлшек сауда желісінің бағаларына күн сайын мониторинг жүргізеді. Аудандар мен қалалардың ӘМАТ-қа қажеттілігін қамтамасыз ету мақсатында тұрақтандыру қорынан азық-түлік өнімдерін жеткізуге өтінімдер қабылдау жүзеге асырылады. 14 ауданнан 1 500 тонна азық-түлік жеткізуге өтінім берілді.
Сондай-ақ, қазіргі уақытта 95,5 тонна азық-түлік тауарларын жөнелту шартына қол қойылды және облыстың наубайханаларына «АзияАгроФуд» АҚ-мен әлеуметтік формалы нан пісіру үшін кг үшін 130 теңге бағамен 1000 тонна 1 сұрыпты ұн беру жүзеге асырылуда.
Айта кетейік, бүгінгі таңда облыс бойынша ӘМАТ тапшылығы байқалмайды және халықтың азық-түлікке қажеттілігі қамтамасыз етілген, қор 2-3 айға, ал кейбір тауарлар бойынша 6-8 айға жеткілікті.
Сонымен қатар, «Жетісу» ӘКК» РИР» АҚ Ақсу, Сарқан және Қаратал аудандарының өндірушілерімен және сауда субъектілерімен кездесулер өткізді және азық-түлік тауарларын белгіленген бағамен жеткізу бойынша жылдық 0,01% жеңілдікпен қаржыландыруға қатысу арқылы бағаларды тежеу шеңберінде ынтымақтастық туралы меморандумдарға қол қойылды.
«Magnum Cash&Carry» ЖШС, «Small&Skif» ЖШС, «Сабыржан Company» ЖШС жеткізушілерімен бірқатар кездесулер өткізілді және ӘМАТ бағаларын тұрақтандыру шеңберінде ынтымақтастық туралы уағдаластыққа қол жеткізілді.
Сонымен қатар, күн сайын Талдықорған қаласы әкімдігімен бірлесіп Талдықорған қаласы бойынша Магнум, Тоймарт және Смолл сауда желілерінің 8 супермаркетінде, сондай-ақ бірнеше гастрономдарда бағалар мониторингі жүргізіледі, желілер басшыларымен өткен жылғы желтоқсан деңгейінде азық-түлік бағаларын жоғарылатпау және белгілеу туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. 2022 жылдың басынан бастап 2 ауыл шаруашылығы жәрмеңкесі өткізілді, онда жергілікті ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің бағалары бойынша жалпы сомасы 30,0 млн.теңгеге өнім сатылды.
2021 жылдың желтоқсан айында инфляция деңгейі 108,2% (ҚР-108,4%), азық-түлік тауарларына - 109,9% (ҚР-109,9%), азық-түлік емес тауарларына - 108,4% (ҚР-108,5%), ақылы қызметтерге - 106,1% (ҚР-106,5%) құрады.
Инфляцияның жалпы деңгейі бойынша Алматы облысы республикалық көрсеткіш деңгейінен 0,2%-ға төмен, оның ішінде азық-түлік тауарлары бойынша республикалық көрсеткіш деңгейінде, азық-түлік емес тауарлар бойынша 0,1% ға төмен, ақылы қызметтер бойынша 0,4%-ға төмен.
Түркістан облысы бойынша 1,5 айға азық-түлік қоры бар тұрақтандыру қоры құрылды
Бүгінгі таңда Түркістан облысының тұрақтандыру қорында 3 807,8 тонна өнім бар, ол 321,5 млн теңгені құрайды, оның ішінде қоймада 36 тонна ұн, картоп 57,7 тн., сәбіз 3,2 тн., пияз 12,5 тн., қант 2,4 тн., тұз 3,5 тн., күнбағыс майы 15,6 тн.; жеткізушілер қоймасында - картоп 2571,5 тн., сәбіз 897,9 тн., пияз 207,5 тн. бар.
Түркістан қаласының аумағында 13 әлеуметтік дүкенде және 5 сауда үйінде азық-түлік тауарларының 17 түрі (сиыр еті мен сүзбеден басқа) (тұрақтандыру қоймасынан - картоп, сәбіз, пияз, ұн, тұз, қант, сары май; «Али Сауда» ЖШС – күріш, рожки, қарақұмық, жұмыртқа, тауық, қырыққабат; «Сайрам сүт» ЖШС - сүт 2,5%, айран 2,5% және сары май; «Чудо-П» ЖШС-нан) сатылуда.
Түркістан облысының аумағында аудандар мен қалалардың әкімдіктерімен бірлесіп көшпелі сауда жүргізілуде. Бүгінгі күні халыққа 2,3 млн теңге төленді, 22 тонна тауар сатылды.
Бұдан басқа, Түркістан қаласы бойынша кемінде 1,5 айға ӘМАТ-тың 19 түрі бойынша қор құрылды. Басқа қалаларда/аудандарда жеткілікті тауарлық қорлар құрылды, кемінде 1,5 айға тауарлардың жеткілікті саны қалыптасты.
Ауыл шаруашылығы басқармасы облыста өндірілетін дақылдарды: картоп; пияз; сәбіз; қырыққабат кезең-кезеңімен себумен ішкі нарықты қамтамасыз ету бойынша жұмыс жүргізуде.
«Айналым схемасы» аясында тауар өндірушілерге 640 млн. теңге бөлінді:
Түркістан облысы бойынша әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаның өсу фактілері туралы хабарлау үшін call-centre тәулік бойы өтініштер қабылдайды және Түркістан облысының бәсекелестікті қорғау және дамыту департаментімен бірлесіп тиісті жұмыстар жүргізеді. Бұл туралы ақпарат облыс әкімдігінің turkistan.gov.kz ресми сайтында және аймақтық БАҚ-та орналастырылған.
Сондай-ақ, егер сіз бағаның көтерілуіне куә болсаңыз, осындай фактілер туралы телефон арқылы хабарлауыңызды сұраймыз: 8 (72533) 5-97-79, 8 702-465-20-11.
Жамбыл облысында айналым схемасы бойынша қаржыландыру арқылы өндірушілерден дүкенге дейін тауарға ілеспе жүйе құру жоспарлануда
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағаларын ұстап тұру бөлігіндегі тапсырмасына сәйкес Жамбыл облысының әкімдігі келіссөздер жүргізіп, ірі азық-түлік сауда желілерімен өткен жылғы деңгейде бағаны ұстап тұру туралы уағдаластыққа қол жеткізді.
Кәсіпкерлік басқармасы ірі және орта дүкендердің жұмысына талдау жүргізді, бұл тауарлардың көпшілігі 2-3 делдалдық байланыс арқылы жеткізілетіндігін көрсетті. Заңнамалық деңгейде делдалдық тізбектерді алып тастау немесе оларға қандай да бір реттеуді қолдану мүмкін емес.
Дүкендер мен көтерме қоймалардағы қорлар бағаға әсер етуге мүмкіндік бермейді, дүкендер аптасына 2-3 рет әртүрлі бағамен сатып алынады, бұл бағаның өсуіне алып келеді. Ірі көтерме қоймаларынан 3-5 айға үлкен мөлшерде сатып алу дүкендерге делдалдық тізбектерді алып тастау арқылы бағаны төмендетуге және сатып алудың үлкен көлеміне байланысты бағаны белгілеуге мүмкіндік береді.
Кәсіпкерлік басқармасы мен аудан әкімдіктері сауда үстемесінің көлемін бақылау бойынша тұрақты жұмыс жүргізуде.
Мемлекеттік кірістер комитетінің аумақтық органының, жергілікті атқарушы органдардың, ветеринария және фитосанитария қызметтерінің, депутаттардың, қоғамдық ұйымдардың өкілдерінен тұратын мониторингтік топтар барлық сауда субъектілерінің жеміс-көкөніс өнімдеріне, тауарлардың өткізілуіне және бақылау-касса машиналарын қолдануына бақылауды күшейту бөлігінде жұмыс жүргізеді.
Ағымдағы жылғы 13 қаңтарда азық-түлік тауарларына баға белгілеудің барлық тізбегі бойынша делдалдық схемаларды тексеру жөніндегі комиссияның отырысы өткізілді, оның шеңберінде облыс бойынша азық-түлік тауарларының импорты мен экспортына талдау жүргізу, сондай-ақ артық делдалдық тізбектерді анықтау мақсатында Тараз қаласына ӘМАТ жеткізудің қолданыстағы схемаларын талдау бойынша тиісті тапсырмалар берілді.
Қазіргі уақытта әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды ұстап тұру Жамбыл облысы бойынша әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асырудың бекітілген қағидалары (Жамбыл облысы әкімдігінің 2019 жылғы 07 қарашадағы №248 Қаулысы) шеңберінде мынадай тетіктерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады:
Тұрақтандыру қорын қалыптастыру және пайдалану тетігін іске асыру үшін қазіргі уақытта тұрақтандыру қорында күріш, картоп, қырыққабат, пияз, сәбіз, өсімдік майы, қарақұмық, қант және ұн бар.
Әлеуметтік нанның бағасын тұрақтандыру үшін 1-сұрыпты нан пісіру үшін наубайханалық кәсіпорындарға белгіленген төмендетілген бағамен ұн жеткізіледі, ол бөлшек саудада бір бөлке үшін 90 теңге бағамен сатылады.
Жалпы статистикалық жедел ақпарат бойынша облыста ағымдағы жылдың басынан бастап 28 қаңтардағы жағдай бойынша негізгі әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының индексі 101%, республикалық (ҚР-100,7%) құрайды.
Өнімдердің негізгі әлеуметтік маңызы бар түрлерінің бағаларын реттеу және тұрақтандыру мақсатында мынандай іс-шаралар жүзеге асырылатын болады:
1) облыстың ірі сауда желілерін қазақстандық тамақ өнімдерін өндірушілерден және ірі көтерме қоймалардан тікелей жеткізулермен қамтамасыз ету процесін ұйымдастыру және үйлестіру, яғни көтерме жеткізушілер мен сауда желілерінің айналым схемасы бойынша қаржыландыру арқылы өндірушіден дүкенге дейінгі тауарға ілеспе жүйені бақылау және жолға қою жүзеге асырылатын болады;
2) сақтау мерзімі 5 айға дейінгі азық-түлік тауарларының қорын құру.
Халықтың әлеуметтік осал топтарын қолдау үшін облыста бүгінгі таңда өңірде 32 әлеуметтік дүкен (Тараз қаласында 16 дүкен және аудан орталықтарында 16 дүкен) жұмыс істейді, онда халықтың әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдерін нарық бағасынан төмен бағамен сатып алу мүмкіндігі бар.
Қазақстанның Премьер-министрі мен Үкіметі жаңалықтарынан хабардар болыңыз — ресми Telegram-каналға жазылыңыз
Жазылу